Điều quan trọng hơn Hồ sơ Panama: Hoa Kỳ đã trở thành Thiên đường trốn thuế số 1 thế giới!

Bình luận của người dịch: Nhiều người thường ca ngợi giá trị Mỹ, giờ tôi mới hiểu được điều đó. Nhưng có lẽ 10,000 triệu phú Pháp rời bỏ Tổ quốc của họ phải thấm thía điều đó hơn tôi nhiều :P Giá trị đó vĩ đại đó là "tao mạnh, tao có quyền, tao chơi một mình một kiểu, những thằng khác phải theo tao, không là ăn đòn". Sau đây là bản dịch bài báo This is much worse than the Panama Papers: How America became a world leader in tax avoidance của David Dayen. Tiêu đề do người dịch đặt lại.

Không một người Mỹ nào bị dính líu tới kho tài liệu gây choáng váng trình bày chi tiết sự tham nhũng toàn cầu.

            Thường thường mỗi lần bị tắc đường trên các đường cao tốc ở Los Angeles, suy nghĩ của tôi lại cuốn về việc băn khoăn nếu có một xa lộ riêng trên đường chân trời, chỉ dành riêng cho những nhân vật thượng lưu danh tiếng, để họ không phải buồn phiền về những bất tiện hàng ngày của đám đông. Cảm giác đó đã trở lại khi tôi đọc về Hồ sơ Panama, sự rò rỉ bom tấn với 11 triệu tài liệu từ 40 năm làm việc của một trong những chuyên gia hàng đầu về trốn thuế.

            Công ty luật toàn cầu Mossack Fonseca tạo ra những công ty bình phong không thể phát hiện được cho những tên Mafia, bọn buôn thuốc phiện, và giới thượng lưu trong thể thao, và văn hóa,  là một chỗ trú cho các chính trị gia tham nhũng. Bạn có thể tìm thấy một vài lý do chính thống cho việc tạo ra các công ty bình phong: ví dụ như bảo vệ bí mật thương mại khỏi đối thủ. Nhưng phần lớn việc kinh doanh của Mossack Fonseca dính líu tới những người muốn che đậy tài sản của họ: "95% công việc của chúng tôi", theo một bản ghi nhớ, "một cách trùng hợp ngẫu nhiên bao gồm việc bán xe để trốn thuế." 214,000 trong số các xe đó, được đảm bảo cho 14,000 khách hàng, đã được chỉ ra trong các tài liệu bị rò rỉ.

            Mặc dù lượng hồ sơ lớn, nhưng lượng tiết lộ lại chỉ phơi bày một góc nhỏ của công nghiệp trốn thuế. Mossack Fonseca chỉ là một trong nhiều công ty trong hàng tá thiên đường trốn thuế cung cấp các dịch vụ cho giới thượng lưu toàn cầu. Quay trở lại năm 2012, các nhà hoạt động người Anh ở Mạng lưới Công lý Thuế đã ước tính khoảng 21-32 nghìn tỷ đô-la nằm ở các thiên đường thuế, trong đó, Hồ sơ Panama chỉ mới tiết lộ có một mẩu mà thôi. "Đây là một đầu tàu lớn nhất của việc bất bình đẳng toàn cầu trong thế giới hiện nay", theo Clark Gascoigne của Liên hiệp Minh bạch Doanh nghiệp và Trách nhiệm tài chính, một tập hợp trên 100 tổ chức nhằm nhổ tận gốc việc trốn thuế.

            Chúng ta biết việc dựng ra các công ty bình phong của Mossack Fonseca từ câu chuyện của Ken Silverstein ở Vice cách đây hơn một năm. Chúng ta đã có sự rò rỉ tương tự từ thiên đường thuế ở Thụy Sĩ và ở quần đảo Virgin Anh Quốc cách đây vài năm. Carl Levin đã làm ra một công nghệ sản xuất ra những báo cáo đáng nguyền rủa về trốn thuế khi ông ta ở Thượng Nghị Viện. Không ai ngạc nhiên về việc những người giàu có cố gắng che giấu tài sản hoặc rửa tiền thông qua các doanh nghiệp ma.

            Điều đó không có nghĩa rằng việc này không có giá trị gì. Kho tài liệu rò rỉ đã tiết lộ sự tham gia của hàng tá lãnh đạo chính trị, gia đình họ và cộng tác. Nó bao gồm vài lãnh đạo Trung Đông, một lượng đáng kể trong đảng lãnh đạo ở Trung Quốc, và một vài bạn bè riêng tư của tổng thống Nga Vladimir Putin. Thủ tướng Ai-xơ-len có thể kêu gọi bầu cử sớm do tài khoản bình phong của ông ta ở quần đảo Virgin Anh Quốc, một thiên đường thuế nổi tiếng. Những người đứng đầu nhà nước của Ukcraina, Argentina và một tá các nước cũng bị dính líu. Các điều tra thực thi pháp luật đã bắt đầu và chúng ta có thể sẽ nghe thấy tiếng vọng từ sự rò rỉ này hàng tháng, nếu không phải hàng năm.

            Cái chúng ta vẫn chưa thấy là một cá nhân Hoa Kỳ nào đó bị dính líu trong Hồ sơ Panama, điều này dường như vô lý khi xét tới sự ổn định tài sản quốc tế. Biên tập viên của tờ Süddeutsche Zeitung, tờ báo Đức đầu tiên nhận được Hồ sơ, hứa rằng sẽ có nhiều thông tin hơn sắp tới. Nhưng một lý mà người Mỹ vẫn chưa bị dính líu chính là họ đã có một nơi đặc biệt tốt cho phương án trốn thuế của họ: ngay đây! Ở Hoa Kỳ!

            Trong khi một vài nước phát triển đã chuẩn bị tiến tới việc giảm bớt tình trạng nặc danh của các công ty bình phong, bao gồm đăng ký công khai thông tin "bên hưởng lợi" ở Anh Quốc và một chỉ thị thu thập thông tin tương tự trên toàn Liên minh Châu Âu, thì Hoa Kỳ lại chống cự lại việc minh bạch hóa đó. Theo nghiên cứu gần đây, Hoa Kỳ là quốc gia thứ hai trên thế giới dễ dàng nhất trong việc tiếp nhận các tài khoản của công ty bình phong (nước đứng đầu là Kenya). Bạn có thể tạo một tài khoản như thế ở Delaware cho con mèo của bạn (1).

            Trong khi chúng ta yêu cầu các định chế tài chính nước ngoài phải giao nộp thông tin về các tài khoản được giữ bởi những người trả thuế ở Hoa Kỳ thông qua "Đạo luật tuần thủ thuế đối với các chủ tài khoản nước ngoài" năm 2010, chúng ta không đáp lại bằng việc tuân thủ với yêu cầu công khai quốc tế được chuẩn hóa bởi Tổ chức Hợp tác kinh tế và Phát triển (OECD) và được đồng thuận bởi 97 quốc gia khác. Hệ quả là Hoa Kỳ trở thành một trong những thiên đường thuế số một thế giới.

            Một vài bang - Delaware, Nevada, Nam Dakota, Wyoming - còn chuyên về việc thành lập các công ty bình phong nặc danh. Delaware kiếm được khoảng 1/4 tới 1/3 ngân sách của họ phí đăng ký đó, theo Clark Gascoigne của Liên hiệp Minh bạch Doanh nghiệp và Trách nhiệm tài chính (FACT). Sự kêu gọi cho khoản thu nhập này đã khuyến khích các bang nhỏ, và bây giờ, các tài khoản ngân hàng Wyoming là các tài khoản ngân hàng Thụy Sĩ mới. Hoa Kỳ đã trở thành một nơi quyến rũ, không chỉ cho giới thượng lưu nước ngoài đảm bảo tiền của họ rời khỏi tay chính phủ nước họ, mà còn để rửa tiền bằng cách mua các bất động sản của Hoa Kỳ.

            Thêm nữa, nếu Hoa Kỳ thực sự muốn ngăn cản Panama hoặc quần đảo Cayman hoặc các thiên đường thuế khác khỏi việc cho phép các tài khoản tránh phải trả hàng trăm tỷ đô-la, họ có thể làm điều đó trong 15 phút. Hiệp định thương mại tự do gần đây với Panama được cho là ngăn cản người Mỹ tạo các tài khoản ở thiên đường thuế ở đó, nhưng nói chung, các trao đổi thông tin về thuế lại là rất rất yếu. Và cái chút xíu mà Hoa Kỳ làm ở bên ngoài để khống chế trốn thuế lại làm cho những gì chúng ta làm ở nhà là con số 0.

            Sự xoắn bện với nhau của giới thượng lưu chính trị và toàn cầu làm cho việc trốn thuế, dù hợp pháp hay không hợp pháp, trở thành nỗi lo thứ yếu cho đất nước, không kể tới việc nó ăn cắp nguồn tài nguyên của đất nước như thế nào và nó cổ súy cho khái niệm nền kinh tế hai tầng và hệ thống tư pháp mà giai cấp phía trên không cần phải theo như phần còn lại chúng ta. Các chính trị gia đã lựa chọn một cách kiên quyết rằng việc trốn thuế lan tràn này không làm phiền họ. "Các công ty bình phong nặc danh đã được sử dụng để xé toạc hệ thống bảo hiểm y tế", theo Gascoigne. "Chúng đã được sử dụng để trốn thoát khỏi các hình phạt của Hoa Kỳ. Các lái súng như Viktor Bout, còn gọi là tên buôn cái chết, đã sử dụng các công ty bình phong Hoa Kỳ để rửa tiền." Thật vậy, Mossack Fonseca có các chi nhánh ở Wyoming, Nevada, và Florida. Hoa Kỳ xứng đáng với phong cách tham nhũng này.

            Đó là một tình huống có thể sửa chữa được. Hoa Kỳ có thể ký giao kèo cho các tiêu chuẩn OECD ngày mai. Thêm nữa, Đạo luật hỗ trợ Thi hành pháp luật và Minh bạch thành lập công ty có thể yêu cầu thu thập dữ liệu về bên được hưởng của các công ty bình phong và các công ty trách nhiệm hữu hạn. Nhưng sự đối lập từ các bang hưởng lợi từ thiên đường thuế nước ngoài, cũng như Hiệp hội các quốc vụ khanh (NASS) đã kìm hãm tiến triển. Các quốc vụ khanh có quyền đăng ký doanh nghiệp và họ giàu có nhờ phí đăng ký. Delaware và các bang đồng hành, nơi đảm bảo bí mật doanh nghiệp, đã thuyết phục Tổ chức các quốc vụ khanh Hoa Kỳ chống lại dự luật.

            Nếu mỗi bang từ bỏ thông tin này, Delaware sẽ vẫn là một nơi thân thiện cho doanh nghiệp đăng ký, với tỷ lệ thuế thấp, và vài ưu đãi khác. Nhưng nếu không có luật liên bang, các bang chỉ có thể cạnh tranh với bang khác trên mức độ thông tin doanh nghiệp được giấu khỏi chính quyền trong nước và nước ngoài.

            Các siêu quyền lực hi vọng rằng phản ứng về Hồ sơ Panama giống những rò rỉ trước về trốn thuế, lại một đống sự càu nhàu nhưng chẳng có thay đổi nào.  Họ cố gắng đảm bảo điều đó bằng cách vận động hành lang các chính phủ tương ứng của họ. Và họ lo lắng nhiều hơn quần chúng nhân dân, những người chẳng chạy chọt cho người giàu để đóng thuế. Vấn đề cốt lõi không dừng lại ở những sự thật trần trụi đến phát gớm mà Hồ sơ Panama đã chỉ ra. Mà chính là chẳng ai thực sự muốn làm điều gì cả.

Thông tin về tác giả bài viết: David Dayen is a contributing writer for Salon. His first book, "Chain of Title," releases in May 2016. Follow him on Twitter at @ddayen.

Ghi chú của người dịch:

(1) Con mèo của bạn: độc giả nhấn vào link được dẫn sẽ thấy một video châm biếm về việc lập tài khoản bình phong cho một con mèo nào đó.